Yazının son güncellemesi 23 Mayıs 2024, güncellemeyi yapan Hekimsel.com

Birinci Basamak Aile Hekimleri

Aile hekimliği düzenlemesine geçişle, yaptığı işi kucaklayan aile hekimleri, eski durumlarından çok başka konumdadırlar. İşlerinde sağlık bilgileri, deneyimleri her geçen gün daha da artmaktadır. Öte yandan da hem kendi iş kollarının hem de öteki iş kollarının yasal düzenlemelerini de incelemektedirler. Böylece, yasalar önünde de en doğru işleri yapmaya çalışmaktadırlar. Bunun sonucunda da “sağlık raporu” gibi konularda gereken yerlere kişileri yönlendirerek doğru sağlık raporlarının düzenlenmesine katkıda bulunmaktadırlar. Uygulamaların bu biçime evrilmesiyle de yurttaşlar artık sağlık raporlarının yalnızca imza atılacak bir belge olmadığını anlamaya başlamışlardır. Ancak, bir çok sağlık raporu için kişiler yine de öncelikle aile hekimlerine başvurmakta ve yönlendirmeleri burada yapılmaktadır. Bu durum da hem aile sağlığı merkezlerinde hem de hastanelerde yoğunluğa yol açabilmektedir. Hekimlerin artık bu konuda bir beklentileri var. Sağlık raporlarının tek çatı altında düzenlenebildiği “Sağlık Raporu Düzenleme Alanları“

Sizi İyi Tanıyan Hekim, Raporu Daha Kolay Mı Düzenler?

Aile hekiminiz sizi gerçekten bir çok hekimden daha iyi tanır ama bu durum size sağlık raporu düzenlemesini kolaylaştırmayabilir. Aile hekimi sizin sağlık geçmişinizi, hastalıklarınızı bildiği gibi sizinle sık sık görüşen hekimdir. Bu görüşmeler aile hekimliği birimleriyle de kısıtlı değildir. Düşünsenize aile hekiminizle dışarda konuşurken “geçen gün arabayı sürüyordum, o kadar yorulmuşum ki bir ara dalmışım.” diye bir söz çıktı ağzınızdan. Sonrasında da “Uyandırmasalar, az daha kaza yapacaktım.” dediniz. İşte, bu ve benzeri konuşmalarınız bile aile hekiminizin sizi ehliyet raporu için yönlendirmesine yol açabilir. Bu durumu siz iyi karşılamasanız da toplum için doğru ve iyi bir uygulamadır.

Sağlık Raporu Düzenlenmesinde Tek Başına Aile Hekimi Yeterli Mi?

Bir çok raporun düzenlenmesi her ne kadar aile hekimine yakıştırılmış olsa da durum böyle değildir. Aile hekimliği birimlerinde bu raporların düzenlenmesi için gerekli araç gereç donanımı yeterli değildir. Az önceki gibi bir durumda, “uyku apnesi” tanımlayan kişiye hekim doğrudan rapor düzenleyemez. “Sen ehliyet alamazsın” demesi de uygun olmayacaktır. Çünkü, aile hekiminin bu durumu belgeleyebileceği, derecelendirebileceği bir aracı yok. Böyle bir durumda aile hekiminin kişiyi ilgili uzmanlık alanına yönlendirmesi gerekmektedir. 

Sağlık Raporları İçin Ödemeye Yapmaya Gerek Var Mı?

Kişilerin öncelikle aile hekimlerine yönlendirilmelerindeki neden belki de ödeme ayrıntısıdır. Çünkü, aile hekimliğinde kişiye doğrudan düzenlenen raporlar için bir ödeme yapmazsınız. Ancak, aile hekimi sizi ilgili uzmanlık alanlarına yönlendirirse başvurduğunuz sağlık kurumunda size ödeme çıkartılır. Bu durum sağlık kuruluşlarına doğrudan başvurduğunuzda da böyledir. Yalnızca, aile hekimliğinde düzenlenmiş raporlar için ödeme yapmazsınız.

Rapor Konusundaki Yönlendirmelerde Uyanık Olunmalı

Unutulmaması gereken bir durum, rapor konusunun başlı başına kişiyi zorlama olduğudur. Bu zorlama, aile hekimliğinin ücretsiz rapor düzenlemesi konusu suistimal edilerek, usulsüz rapor isteklerini bile kişilere normal olarak göstertebilmektedir. Ayrıca, rapor alması konusunda özellikle, aile hekiminden rapor alabileceği konusunda cesaretlendirilen hatta bilinç altı telkinlere maruz kalan kişiler, hukuki ve tıbbi işleyişi bilen  aile hekimlerine denk geldiklerinde bir duvarla karşılaşmış durumuna düşmektedirler.

Kendisine rapor konusunda telkinlerde bulunulmuş olan kişi, aile hekimini işini yapmaya engel bir duvar olarak görebilmekte ve dağı geçemeyen yağmur bulutunun içindeki yağmuru bırakması gibi aile hekimiyle istenmeyen tartışmalara girebilmektedir. Bu tartışmanın esas kaynağı ise, kişinin zaman kaybı yaşamasından ziyade, sevk edildiği 2. basamak sağlık kurumlarında kişilerden uzman hekim başına ücret alınıyor olmasıdır.

Raporlar Konusunda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu tür durumları engellemek için,

• işini tıbbi ve hukuki kurallara göre uygulayan hekimlerin sayısının artması,
• düzenlenecek her raporla ilgili yönetmeliklerin bilinmesi ve uygulanması,
• insanlardan usülsüz rapor istenmemesi,
• usüle uygun olarak istenen sağlık raporlarının yine usüle uygun olarak düzenlenmesi,
• istenilen bir sağlık raporunun mutlaka tek hekim tarafından verilemeyebileceğinin, kişiler sağlık raporu için yönlendirilirken, kişilere mutlaka hatırlatılması

gerekmektedir.

Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri

Aile hekimlerinin her geçen gün artan rapor yükü, aile hekimlerinin hastaların kendilerinden istenilen raporları tek çatı altında talep edebilecekleri “Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri” fikrini aile hekimlerine düşündürtmektedir. En azından böyle bir merkezi hayal etmelerine neden olmaktadır. Gerçekten de, böyle bir merkezde verilebilecek her tür rapor için gerekli araç, gereç ve hekim ihtiyacının yeterli şekilde olması ile rapor konusunda gerekli tüm işlemler belgelendirilerek bu merkezlerde kolayca, hızlıca ve standardize şekilde düzenlenebilir.

Araç Muayene İstasyonları Örneği

Anlatmaya çalıştığım sistem, araçlarımızı periyodik bakıma getirmek zorunda olduğumuz ücretli işleyen araç muayene istasyonlarının benzeri şeklinde oluşturulabilir. Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri özel bir merkez şeklinde yapılandırılmalıdır. Kişilerden alınan ücret karşılığında kişilere uygun sağlık raporu usullere uygun olacak şekilde düzenlenmelidir. Bu merkezlerin devlet tarafından sıkı kontrolleri ile de, araç muayene istasyonlarında olduğu gibi usule uygun hareket edilmesi dolayısıyla standardizasyon kolayca sağlanabilir.

Ortak Sağlık Ve Güvenlik Birimleri Örneği

Aslında, bu durumun bir benzeri işe giriş raporları ve diğer iş güvenliği işlemleri için kurulmuş durumda. OSGB’ler. OSGB: Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi

OSGB tanımı şu şekildedir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, İşyerlerine İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerini vermek üzere kurulmuş, mevzuatın gerektirdiği fiziki ve tıbbi donanıma sahip, iş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin (İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve Diğer Sağlık Personelinin) oluşturduğu özel kuruluşlar.

Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri Açılacak Olsa Tanımı Nasıl Olur?

OSGB tanımı tam olarak diğer raporları düzenlemek için de kullandığımız zaman, “Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri” tanımlanmış olur. Bu tanım şu şekilde olacaktır: Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş, sağlık raporu  hizmetlerini vermek üzere kurulmuş, mevzuatın gerektirdiği fiziki ve tıbbi donanıma sahip, sağlık profesyonellerinin (Hekim,Uzman Hekim, diğer sağlık personelinin) oluşturduğu özel kuruluşlar. Bu sayede sağlık raporları konusunda çok daha kaliteli hizmet topluma sunulmuş olur.

Böyle Bir Merkez Neden Açılmıyor?

Olması gereken sistem az önce belirttiğim gibi olsa da, böyle bir sistemin özel olması nedeniyle ücrete tabii olacak olması, belki de bu sistemin önündeki en büyük engeldir. Bu yüzden de, aile hekimliği sisteminin raporlandırma konusunda kullanılıyor olması ücretsiz olması nedeniyle günümüzün “sağlık raporu merkezleri” olarak herkesin gönlünde taht kurmuştur.

Aile hekimleri, “sağlık raporu düzenleme merkezleri” açılmasını daha çok hayal edeceğe benziyor. Çünkü, aile hekimlerinin sağlık raporu verirken karşılaştıkları sorunları ve sıkıntıları kimse bilmek bile istemiyor. Çünkü, ne yazık ki ülkemizde sağlık raporları düzenlenirken, herhangi bir belgelendirme (raporun hangi tıbbi sonuca göre düzenlendiği konusunda) yapılmıyor ve buna ihtiyaç da duyulmuyor. Ne zaman ki, olay mahkemeye taşınıyor. O zaman hekime, rapor düzenlenirken yapılan muayene ile ilgili belgesi olup olmadığı soruluyor.

Şu an ki durum için, aile hekimlerinin yapması gereken, tıbbi ve hukuki kuralları bilerek mümkün olduğunca belgeli olarak ve gerektiğinde sevk kurallarını işleterek (bir hastalığın olup olmadığını bildirebilmek amacıyla, araç gereç eksiğine bağlı belgelendirme yapılamadığı durumlarda da sevk etmek gerekir.)  raporların düzenlenmesi gerekmektedir. Bu şekilde düzenlenecek raporlar, gerçeği en doğru şekilde yansıtabilecek raporlar olacaktır. Bu raporlar öncelikle birey için önemli olacağı gibi, toplum için de çok önemli bir kazanım olacaktır. Umarım, araçlarımıza verdiğimiz değeri kendimize, eşimize, çocuklarımıza yani toplumumuza da veririz ve en kısa zamanda “Sağlık Raporu Düzenleme Merkezleri” ihtiyacını gideririz.