Yazı İçeriği
Hipotansiyon
Daha önceden tansiyonun ne olduğundan bahsetmiştik ve ayrıntılı olarak tansiyon konusu ile ilgili bilgi vermiştik. Bu konunun peşine hipertansiyon konusuna da girerek, hipertansiyonla ilgili de ayrıntılı bilgi vermiştik. Tansiyonun yüksek olması durumuna hipertansiyon denilirken, düşük olması durumuna da hipotansiyon denilmektedir. Yani, hipotansiyon düşük tansiyon demektir. Bu yazımda da hipotansiyonla ilgili bilgi vereceğim.
Tansiyon Ölçümü ve Hipotansiyon
Bilindiği üzere, koldan ölçülen tansiyonun 110/70 veya 120/80 mm Hg şeklinde ölçülmesi normal tansiyonu gösterirken, bu değerlerin altında ölçülen tansiyon hipotansiyonu gösterir. Yani, 100/60 mm Hg altındaki tansiyon değerleri hipotansiyondur.
Normal Tansiyon Düşük Olabilir Mi?
Ölçülen tansiyon değerlerinin 90/60 mm Hg ve 80/60 mm Hg olması bazı durumlarda kişilerde herhangi bir şikayete neden olmaz ve tekrarlayan ölçümlerde de bu değerler ölçülmeye devam edilir. Böylesi durumlarda her ne kadar ölçülen tansiyon değeri hipotansiyon olsa da, bu kişiler için normal tansiyonu gösterebilmektedir. Yani, bu kişilerin normal tansiyonu düşüktür. Bu durum, herhangi bir semptom vermeden oluştuğu için, kişinin baş dönmesi, baygınlık hissi, görmede bulanıklık ve gözlerde karıncalanma gibi şikayetleri olmadan kişinin ölçülen tansiyonunun düşük çıkmış olması gerekmektedir.
Her Dönemde Tansiyon Ölçtürülmeli Mi?
Kişilerin normal tansiyonlarının belirlenmesindeki en önemli faktör, kişilerin hasta olmadıkları, şikayetsiz dönemlerindeki tansiyon değerleridir. Bu nedenle, şikayetiniz olmadığı dönemlerde dahi en azından aile hekiminize gittiğinizde tansiyonlarınızı ölçtürün ve bu değerlerinizi kaydedin. Bu size tansiyon değerleriniz konusunda ileride gerekebilecek, çok önemli bir kaynak oluşturucaktır.
Hipotansiyonda Oluşabilen Durumlar
Halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, sersemlik, bulantı, göz kararması, nefes almakta zorluk, gözlerde karıncalanmalar olması, yüz renginin solması gibi durumlar tansiyonun düştüğünü gösterebilir. Bu tarz şikayet durumlarında öncelikle tansiyonun ölçülmesi gereklidir. Ölçülen tansiyon düşükse, nedenin ne olduğu araştırılarak uygun şekilde tedavi edilebilir. Kişilerde oluşabilecek bu şikayetler ve bu şikayetlerin derecesi, tansiyon düşklüğünün şiddetine göre ve aniden, hızlı bir şekilde oluşmasına göre artabilecektir.
Geçici ve Sürekli Olmayan Düşük Tansiyon Durumları
Tansiyon, vücudun ihtiyaçlarına göre geçici olarak belli oranlarda düşebilir veya yükselebilir. Bu durumlar sınırlı olmakla birlikte, vücudun verdiği tepkiye göre oluşan ve süreklilik arz etmeyen bu tarz durumlar normal kabul edilebilir. Ancak, sık sık tekrarlayan durumların özellikle araştırılması gerekmektedir. Uzun süreli aç kalma durumunda tansiyonun düşüyor olması bu durunlara en güzel örnektir.
Hipotansiyon Çeşitleri
- Nörojenik hipotansiyon: Vazovagal reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Kan alınması ve acı gibi durumlarda oluşabilir.
- Postural hipotansiyon: Aniden ayağa kalkılan durmlarda oluşur.
Hipotansiyon Nedenleri
Vücudumuzun susuz kalması veya aşırı sıvı kaybetmesi durumlarında tansiyon düşebilir.
Az su içme, aşırı terleme, spor ile artan sıvı ihtiyacını karşılamama, ishal ile artmış sıvı kaybı
Yetersiz beslenme
Vitamin eksiklikleri, yeme bozuklukları
Bazı Besinlerin Etkileri
Greyfurt gibi meyvelerin özellikle sabahları aç karına suyunun içilmesi tansiyonu düşürebilmektedir.
Karadeniz bölgesinde özellikle Rize civarında “deli bal” diye tanımlanan balın yenilmesi de tansiyonu (ve nabzı) düşürmektedir.
Stres Durumlarında Bazen Hipotansiyon Görülebilir.
Stres durumlarında genellikle hipertansiyon oluşmakla birlikte, yaş ve cinsiyet faktörleri ile alakalı olarak hipotansiyon durumları da görülebilmektedir.
Allerjik durumlarda da bazen hipotansiyon ve bayılma görülebilmektedir.
Özellike Rize bçlgesindeki bazı çiçeklerin özünden bal yapan arıların neden olabildiği “bal tutması” olayı buna bir örnek olarak gösterilebilir. (Deli bal) Bu bal, allerjik bir reaksiyona neden olarak, kalp hızını ve tansiyonu düşürmektedir.
Bazı İlaçlar
Yüksek tansiyon ilaçları, bazı kalp ilaçları, bazı ritim düzenleyici ilaçlar, bazı psikiatrik ilaçlar, idrar söktürücü ilaçlar ve damar genişletici ilaçlar (sildenafi bu gruptadır.) bu ilaçlardandır.
hasta olmayan kişilerin yada tansiyonu normal kişilerin bu ilaçları kullanması hipotansiyona neden olabilmektedir. Bu nedenle kronik hipertansiyon hastası da olsanız ilaçlarınızı içmeden önce tansiyonunuzu ölçünüz.
Gebelik durumu
Gebeliğe bağlı olarak artan kalp yükü ve kalbin fizyolojik olarak biraz büyümesi hatta buna bağlı olarak yine normal kabul edilebilecek kalp kapak yetersizliklerinin oluşması gebelikte hipotansiyona neden olabilmektedir.
Hormonal nedenler
Troid bezinin yavaş çalışması, Addison Hastalığı ve bazen de diyabet (şeker) hastalığı
Kansızlık (anemi)
Vücutta dolaşan kanın içindeki Hemoglobin düzeyinin azalması, kan içerisindeki elemanlarının sayıca azalmasına neden olduğu için hipotansiyona neden olabilmektedir.
Kalp, damar hastalıkları
Kalp yetmezliği ve bazı kalp kapak hastalıkları, pulmoner emboli, damarların genişlediği durumlar, bazı kalp ritmi bozuklukları
Ciddi enfeksiyon durumlarında
Kan kaybı durumlarında
Mide kanaması, iç kanama gibi durumlarda da hipotansiyon görülebilmektedir. Burada dikkat edilmnesi gereken durum kanamaların şiddetidir. Ani ve fazla kanamalarda vücut hipotansiyona girmektedir. Ancak, sızıntı şeklinde olabilen bir kanama varsa bu durumu vücut kompanse edebilmekte ve tansiyon seviyesi düşmemektedir. Böyle durumlarda genellikle kompanse edebilmek için vücut nabzı artırır. Nabız nedensiz yüksekse bu durumu dikkate almak gerekir.
Karaciğer hastalıklarında
Bazı sinirsel durumlarda
Uzun süre hareketsiz kalma durumlarında
Hipotansiyonun Tedavisi
Hipotansiyonun yukarıda yazdığım gibi pek çok çeşitli nedeni vardır. Bu nedenle tedavinin de pek çok çeşidi vardır. Hipotansiyonda neden bulunabildiği takdirde nedene yönelik tedavi yapılabilir ki bu en doğrusu olacaktır.
Ancak, hipotansiyonda ilk olarak yapılabilen bazı genel yaklaşımlarda vardır. Bu yaklaşımlar nedenin bulunamadığı durumlarda da geçerlidir. Bu durumlar,
kişinin sırt üstü uzatılarak, bacaklarının yukarı kaldırılması,
tuzlu sıvı verilmesi (kişinin durumuna göre ağızdan veya serum şeklinde)
dinlendirme
Asıl tedavi ise kişinin hipotansiyon nedeninin bulunarak neden olan durumun kişiden uzaklaştırılmasıdır.
Örneğin kişinin mide kanaması gibi bir kan kaybı nedeni varsa kişiye cerrahi müdahale yapılarak kanamanın durdurulması ve kan nakli uygulanması gibi nedene özel tedavi seçenekleri de uygulanabilir.
