Aile Hekimliği ve Merak Edilen Konular

Şununla paylaş: Yazı İçeriği1 Aile Hekimliği Nedir?2 Aile Hekimliğine Neden İhtiyaç Duyuldu?3 Aile Hekimliği Türkiye Modeli3.1 Türkiye’de Kimler Aile Hekimi Olabilir?3.2 Aile Hekimi Olabilmek İçin Sertifika Gerekir Mi?3.3 Aile Hekimleri Devlet Memuru Mu?3.4 Aile Sağlığı Çalışanları Devlet Memuru Mu?3.5 Aile Hekimlerinin ve Aile Sağlığı Çalışanlarının Memuriyet Durumları Nedir?4 Hekimler Aile Hekimliği Görevine Nasıl Başvurur?5 Sisteminde […]

(Last Updated On: 2 Haziran 2020)

Aile Hekimliği Hakkında Merak Edilenler

Daha önce hekimliğin kelime anlamını irdelediğimiz “Doktor, Tabip, Hekim, İatro, Atasagun” adlı yazımda hekimlik kelimesinin kökeninden ve anlamından bahsetmiştim. Hekimlik, tıp alanında çalışan bir meslek grubu olup, çeşitli alt kategorileri vardır. Bu alt kategorilerden biri de “Aile Hekimliği” kategorisidir. Bu yazımızda da “Aile Hekimliği” konusunu inceleyeceğiz.

Aile Hekimliği Nedir?

Aile hekimliği, bireyi bütünüyle değerlendirebilen, bireysel ve koruyucu hekimlik bazlı, birinci , ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmeti verebilen, uzmanlık ve akademik çalışma alanları da olabilen hekimliktir.

Aile Hekimliğine Neden İhtiyaç Duyuldu?

Aile hekimliği, artan uzmanlık alanlarına ve uzmanlık alanlarının sadece kendi alanlarıyla ilgili olarak kişileri daha doğrusu kişilerin ilgili bölümlerini değerlendirip, tedavilerini düzenlemelerine istinaden ortaya çıkan, hastanın bütünüyle değerlendirilememesi durumunu engelleme ihtiyacından doğmuştur. Hastanın başvurduğu çeşitli uzmanlık alanlarının vardıkları sonuçları ve tedavileri, bireyin kendisine uygun şekilde düzenleyebilmeyi amaçlayan, yani hastayı bütün bedeniyle değerlendirebilmeyi amaçlayan bir Tıp alanıdır.

Aile hekimi sayesinde, özellikle ilerleyen yaşla birlikte artan rahatsızlıklara bağlı düzenlenen tedavilerin birbirleriyle olan ilişkileri sıkı takibe alınarak, hastanın gereksiz ilaç kullanmasının ve ilaçların birbiriyle etkileşiminin en aza indirilmesi sağlanabilir.

Aile Hekimliği Türkiye Modeli

Aile hekimliği, “Aile Hekimliği Türkiye Modeli” olarak ülkemizde uygulanmaktadır. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz yaklaşımlar dünya genelindeki aile hekimliği tanımı ve ihtiyacını belirtmekteyken, Türkiye’de uygulanan Aile Hekimliği Türkiye Modeli’nde, aile hekimlerine verilen başka görevler de vardır. Türkiye’deki modeli anlatmaya önce aile hekimlerinin Türkiye’deki statülerini anlatarak başlayalım.

Türkiye’de Kimler Aile Hekimi Olabilir?

Tanıtım Alanı

Türkiye’de Aile Hekimi olmak için, bir Tıp Fakültesinden “Tıp Doktoru” olarak mezun olmuş olmanız gerekmektedir.

Aile hekimi olmak için başvurabilecek hekimler 3 gruba ayrılmaktadırlar.

  1. Uzman Olmayan Hekimler (Pratisyen)
  2. Uzman Aile Hekimleri
  3. Diğer branşlardaki Uzman Doktorlar

Aile Hekimi Olabilmek İçin Sertifika Gerekir Mi?

Sayılan bu hekim gruplarının aile hekimliği uzmanları dışındakilerin, Aile Hekimliği yapabilmeleri için “Aile Hekimliği Sertifikaları“na ihtiyaç duyarlar.  Bu sertifikaya sahip olan hekimler aile hekimliğine başvurma hakkına sahip olmuş olurlar. Sertifika eğitimleri ve sertifikalar Sağlık Baklanlığı tarafından verilmektedir.

Aile Hekimleri Devlet Memuru Mu?

Aile hekimleri 657 sayılı devlet Memurları kanuna bağlı çalışmamaktadırlar. Dolayısıyla aile hekimleri devlette çalışmayan hekimlerden de ihtiyaç duyulduğunda, gerekli şartları sağlamaları kaydıyla  seçilebilmektedirler.

Sistem içinde aile hekimi olarak görev yapan hekimlerin çoğu uzman olmayan hekimler olup, çoğunluğu daha önceden devlet memuru olarak kamuda istihdam edilmiş olan hekimlerden oluşur. Ancak, aile hekimliğine geçişle birlikte sistemde aile hekimi olan hekimler, görevlerinden ücretsiz izne ayrılmış olarak görülmektedirler. Gönüllülük esasına dayalı bu ücretsiz izin sürecinde, sisteme dahil olan hekimler, 657 Devlet Memurları Kanununa göre değil 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanununa göre şu anki görevlerini yapmaktadırlar.

Daha önceden, 657 Devlet Memurları kanununa göre çalışmayan ve devletle hiç bir bağlantısı olmayan hekimler ve hatta yabancı uyruklu ve yurt dışında Tıp Fakültesini bitirmiş olan hekimler de, ülkemizin çeşitli yerlerinde aile hekimi olarak görev yapmaktadırlar. Bu hekimlerin görev yapabilmeleri için Sağlık Bakanlığı’nın onay vermiş olması gerekmektedir.

Yukarıda sayılanlar ışığında, aile hekimlerinin şu an yaptıkları görevleri itibariyle devlet memurları olmadıkları açıktır. Dolayısıyla da aile hekimlerine devlet memurlarına yapılan uygulamalar yapılamaz ve bu konuda hareket etmeleri dikte edilemez. Aile hekimlerine verilecek görevler ve direktifler, Aile Hekimliği Kanununa göre verilebilir.

Sorunun net cevabı şu şekildedir. Aile hekimleri devlet memuru değillerdir. Diğer kamu görevlileri olarak tanımlanmaktadırlar.

Tanıtım Alanı

Aile Sağlığı Çalışanları Devlet Memuru Mu?

Aile hekimliği sistemi içerisinde, yukarıda sayılan durumlar aynı zamanda aile hekimleriyle birlikte çalışan aile sağlığı çalışanları için de geçerlidir. Yani, aile sağlığı çalışanları da, aile hekimliği sisteminde görev aldıkları sürece devlet memuru değillerdir.

Aile Hekimlerinin ve Aile Sağlığı Çalışanlarının Memuriyet Durumları Nedir?

Aile hekimlerinin ve aile sağlığı çalışanlarının, sistem içerisinde aldıkları görevler sırasında devlet memuru olmadıklarını yukarıda belirttim. Peki, daha önceden devlet memuru kanuna göre çalışan aile hekimlerinin veya aile sağlığı çalışanlarının memuriyet durumları devam ediyor mu?

Yukarıda aile hekimliği sistemine geçişle birlikte, bu sistemde görev alanların eğer daha önce devlet memuru kanuna göre çalışıyorlarsa, görevlerinden istifa etmediklerini yalnızca görevlerinden ücretsiz izne ayrıldıklarını belirtmiştim. Yani, aile hekimliği sistemine geçen bu kişilerin memuriyetleri ve memuriyet hakları aynen devam etmektedir. Ancak, aile hekimliği sistemine geçmeleriyle birlikte, yaptıkları görevleri Aile Hekimliği Kanunu’na göre yapmakta ve ücretlendirilmeleri  de aynı kanuna göre “hak ediş” olarak (maaş olarak değil) yapılmaktadır.

Hekimler Aile Hekimliği Görevine Nasıl Başvurur?

Aile hekimi olmak isteyen  hekimler, öncelikle yeni bir biriminin kurulmasını ya da var olan  biriminin herhangi bir nedenden dolayı boşalmasını beklemek zorundadırlar.

Böyle bir durum olduğunda, ilgili müdürlükler konuyla ilgili bir yerleştirme duyurusu yayınlarlar. Gerekli şartları sağlayan aile hekimi adayları yerleştirme işlemine katılırlar. Yerleştirmeye katılan aile hekimleri, pratisyen hekim ve uzman hekim olarak ikiye ayrılırlar. Uzman hekim kontenjanı olan boş aile hekimliği birimi varsa öncelik uzman hekime verilmekte olup, uzman hekim kontenjanı olmayan yerlerde pratisyen hekimler kendi aralarında hizmet puanlarına göre sıralanarak yerleştirme işlemine girmektedirler.

Yerleştirmede esas olan pratisyen, uzman ayrımı yapıldıktan sonra hizmet puanıdır. Hekimler, hizmet puanına göre sıralamaya girerler ve yerleştirmeye katılan hekimlere bu sıralamaya göre, nereyi istedikleri sorulur. Buna göre, sıralamada sıra kendisine gelen hekim istediği boş yeri seçtiğinde o yerin yeni aile hekimi, gerekli şartları sağladığı doğrulandıktan sonra kendisi olur.

Sisteminde Döner Sermaye Var Mı?

Aile hekimliklerinde döner sermaye sistemi yoktur. Döner sermaye sistemi aile hekimliği sistemi dışında kalan Toplum Sağlığı Merkezlerinde, Evde Bakım Birimlerinde ve hastanelerde uygulanmaktadır. Aile hekimliği sisteminde poliklinik sayıları üzerinden devletten alınan bir ücret yoktur. Dolayıyla da bir havuz sistemi oluşmamaktadır.

Aile Hekimliği Sisteminde Ücretlendirme Nasıl?

Aile sağlığı çalışanları gelen hasta üzerinden ücret almamakta, birimlerine kesin kayıtlı kişiler üzerinden ücret almaktadırlar. Aile sağlığı çalışanları için poliklinik sayılarının ücretlendirme açısından herhangi bir önemi yoktur.

Sistemdeki ücretlendirme aile sağlığı çalışanlarına “hak ediş” olarak ödenmektedir. Çünkü, aile sağlığı çalışanları var olan performans sistemine göre ücret almaktadırlar ve bu sisteme giren sağlık hizmetlerini yaparlarsa ücretlendirme için hak kazanırlar. Performans sisteminde belirlenen işleri yapamayan çalışanlara bu hak ediş ödenmez ve çalışan gelir kaybına uğrar. Aile sağlığı çalışanlarının uyguladıkları aşı ve izlemler performans sistemine dahil olan işlemlerdendir.

Siz bir aile hekimine kayıtlı iseniz o aile hekimine hiç gitmemiş olsanız dahi, aile hekimi sizin üzerinizden ücret alır. Tam tersi durumda doğrudur. Aile hekimine sürekli gitseniz de aile hekiminin aldığı ücrette bir değişiklik olmaz. Aile hekimi kendisine kesin kayıtlı kişiler üzerinden ücret alır. Ancak, kayıtlı kişilerin hepsinden aynı miktarda ücretlendirme yapılmamaktadır. Yani, 65 yaş üstü kişilerden veya gebelerden aile hekimleri kişi başına daha fazla ücret alırken 30-35 yaş grubundaki normal kişiden daha az ücret almaktadırlar.

Aile Hekimine En Fazla Kaç Kişi Kayıtlı Olabilir?

Aile hekimlerine kayıtlı olabilecek maksimum kişi sayısı olmamakla birlikte, devlet ücret öderken 4000 kişinin üzerindeki şahıslar için ücret ödememektedir.

Aile Hekimine Kesin Kayıtlı Olmak ve Hekim Değiştirmek

Eğer hiç bir aile hekimine kayıtlı değilseniz, kayıt olmak için;

  • Kendi istediğinizle bir aile hekimine başvurarak, kayıt olmak istediğinizi dile getiriniz.
  • Aile hekimi, size kayıt için bir form imzalatacak ve bu şekilde aile hekimine kesin kayıt yaptırmış olacaksınız.
  • Aile hekiminizi değiştirmek istediğinizde de aynı şey geçerlidir. Geçmek istediğiniz aile hekimine başvurarak,  hekim değiştirme talebinizi kendisine iletin, aile hekimi sizin için hazırladığı forma imza atmanızı isteyecektir.
  • Düzenlenen forma imza atmanızdan ve bu formun Sağlık Müdürlüğü’ne bağlı birimler tarafından onaylanmasından sonra hekim değiştirme talebinize istinaden hekiminiz değiştirilecektir.
  • Aile hekimi değişikliklerinde 18 yaş üstündeki kişilerin kendilerinin aile hekimine başvurmaları şarttır.
  • 18 yaş altı kişilerin hekim değişikliği veya hekime kayıt işlemleri velileri tarafından yapılabilir.
  • Ayrıca, e-nabız sistemi üzerinden de aile hekimliğinizi değiştirebiliyorsunuz. E-nabız sistemi üzerinden yapacağınız işlemlerden önce, e-nabız ile ilgili yazımı okuyabilirsiniz.

Aile Hekiminin Görevleri Nelerdir?

Aile hekiminin asıl görevi koruyucu hekimliktir. Bu bağlamda, kendisine ödenen ücretlendirme işlemleri için aile hekiminin poliklinik sayılarına kesinlikle bakılmaz. Aile hekiminin asli görevi bebek ve gebelerin aşı ve izlemleridir. Bir aile hekimi kendisine bağlı olan bir bebeği veya gebeyi izleyemez veya aşısını yapamazsa, sorun kendisinden kaynaklıysa ya da sorunun kendisinden kaynaklı olmadığını ispatlayamazsa, aile hekiminin ücretinde kesinti yapılır. Bu durum, aile hekiminin asli görevinin ispatıdır.

Aile hekimine yeni yeni izlem ve takip görevleri de verilmektedir. Bu görevler bazı kanserlere karşı tarama programları, kronik hastalık takibi, doğuştan kalça çıkığı takibi gibi genellikle erken aşamada hastanın veya yakınlarının ilgili branşlara yönlendirilmelerini sağlayan sistemlerdir.

Aile hekimi, kendisine başvuran kişilere koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında poliklinik hizmeti de verir. Yani, kendisine başvuran kesin kayıtlı hastasının boy, kilo ölçülerini kontrol eder. Tansiyonunu kontrol eder. Kişiye bu ölçüm sonuçlarına göre bazı önerilerde bulunur. Gerekli tahliller için kişiye öneri de bulunur. Aile hekimi, kişinin en yakın sağlık danışmanıdır.

Aile hekiminin teşhis ve tedaviden ziyade asıl görevi erken uyarıdır. Yani, tansiyonu yüksek çıkan ve takiplerinde de yüksek olan kişiye tansiyon ilacı başlamaktan ziyade, bu kişiyi beş yıl önceden,  hamur işlerinden, tuzlu diyetten, hareketsizlikten kurtararak fazla kilolardan ve damar sertliğinden koruyarak kişide hayatını değiştirecek ölçüde farkındalık oluşturmak asıl görevidir. Aile hekiminizi lütfen bu açıdan değerlendirin.

Saygılarımla.

Tanıtım Alanı

Bir yorum yapın.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

!!! Tanıtım Engelleyici Uyarısı !!!

Tarayıcınızda tanıtım engelleyici kullanmaktasınız. Hekimsel.com giderlerini,  hekimsel.com üzerinden yayınlanan tanıtımlardan elde ettiği gelirlerle karşılamaktadır. Hekimsele  destek olmak için bu engelleyiciyi en azından hekimsel için kullanmayınız.

Scroll to Top
Tanıtım Alanı
Bağlantıyı kopyala