Bu yazımda, özellikle çalışanların çalıştıkları işlerle ilgili uymaları gereken ve zorunlu olan yönetmelik  teriminden bahsedeceğim.

Yönetmelik Nedir?

Türk Dil Kurumu yönetmelik tanımını aşağıdaki şekilde yapıyor.

 a. 1. Bir kuruluşun çalışma yöntemini belirleyen kuralların tümü. 2. Bu kuralların yazılı olduğu belge, talimatname. 3. huk. Yasa ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak amacıyla hazırlanan, düzenleyici kuralların yazılı olduğu resmî belge

Tanımdan da anlaşılacağı üzere, yönetmelik, özellikle çalışanların çalıştıkları işlerde neyi neye göre yapacaklarını anlatan ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş kurallar bütünüdür.

Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, yönetmelikleri öncelikle ve özellikle çalışanlar bilmelidir. Sıradan vatandaşın yönetmelikleri bilmesi elbette beklenemez. Ancak, yönetmelikleri bilen çalışanların yönetmeliğe göre verdiği kararlara vatandaşın uyması da zorunludur. Yani, yönetmeliğe göre hareket eden bir çalışana vatandaşın tepki göstermesi vatandaşın devlete tepki göstermesidir, aslında. Bu durum da elbette suçtur.

Yönetmelik Çıkartma Yetkisi Kimlerde?

Kanunlarımıza göre, yönetmelik çıkartma yetkisi şu şekilde düzenlenmiştir.

“Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.

Hangi yönetmeliklerin Resmî Gazetede yayımlanacağı kanunla belirtilir.“

Yönetmelik ve Yönetmeliğe Uyma Zorunluluğu

Yönetmelik, kağıt üstünde bulunsun diye yazılmış veya çıkartılmış kurallar değildir. Uygulansın diye çıkartılmış kurallar bütünüdür. Yönetmelik, işlerin daha düzgün ve adaletli yapılmasını sağlamayı hedefler. Bu şekilde de toplumsal barışı ve doğruluğu ön planda tutarak, toplumun adalet ve eşitlik içinde yaşamasını sağlar. Yönetmeliklere uymak çalışan için zorunludur. Yani, devlet kendi çalışanından yönetmeliğe uymasını bekler. İşleri yönetmeliğe göre yapmasını ister. Çalışanın bu nedenle işiyle ilgili yönetmeliği bilmesi ve uygulaması zorunludur. Çalışanın, yaptığı işlerle ilgili ilerde yaşayacağı problemlerde yönetmeliği bilmiyordum deme şansı yoktur. Bilmediğin bir yönetmeliğe göre nasıl iş yaptın diye sorarlar o zaman.

Vatandaş Yönetmelikleri Bilmek Zorunda Mı?

Elbette, vatandaşların yönetmelikleri bilmesi zorunlu değildir. Ancak, vatandaşın yönetmeliği bilen kişilerin, yönetmeliğe uygun olarak yaptıkları uygulamalara uyma zorunlulukları vardır.

Ayrıca, vatandaşlar isterlerse devletin resmi siteleri üzerinden kendileriyle ilgili yapılan uygulamaları ilgili yönetmelik bölümlerini incelemek suretiyle kontrol edebilirler. Bunu yapabilmek için biraz mesleki bilgi ve biraz da hukuki bilgi gerekecektir, elbette. Bu nedenle, hukuki konularda bir bilene danışmak çok daha doğru olacaktır.

Vatandaş Yönetmeliği Bilmezse Ne Olur?

Az önce de yazdığım gibi, vatandaşın yönetmeliği bilme zorunluluğu yoktur. Vatandaş, başvurduğu kurumun kurallarına uymak zorundadır. Bu yüzden bu kurumun kurallarına uygun hareket eden çalışanlar tarafından yönetmeliğe uygun şekilde işlemi yapılır.

Vatandaşın yönetmeliği bilme gereksinimi ise, kendisine bazı uygulamaların yanlış ya da eksik yapıldığını veya kendisine tamamen yanlış uygulamalar yapıldığını düşündüğü anda başlar. Böyle bir düşüncesi olan vatandaşın, öncelikle ilgili yönetmelik bölümlerini incelemesi ve hukuki destek alması uygun olacaktır.

Çalışan Yönetmeliği Bilmezse Ne Olur?

Çalışanlar, kendi yaptıkları işleri mutlaka ilgili yönetmelik kurallarına göre yapmak zorundadırlar. Yani, mutlaka ama mutlaka yaptığı işle ilgili yönetmelik kurallarını bilmesi gerekir. Ama, bizim sorumuz çalışan yönetmeliği bilmezse ne olur?

Çalışan yönetmeliği bilmediği zaman, yani neyi ne için yaptığını bilmezse, kendi kafasından, kendi mantığıyla iş yapmaya başlar. Bu durum kurum içinde farklı ve hatalı uygulamalara yol açar. Bu durumun sonucunda toplumda huzursuzluk ve hak kayıpları oluşur. Dahası, bu tarz durumların yaygınlaşmasıyla toplumun devlete karşı bakışında sıkıntı olur. En sonunda toplum içinde anarşi başlar.

Anlaşılacağı üzere, devlet adına işlem yapan veya devletin bir iş için görevlendirdiği kişilerin işlerini doğru yapması, toplumun geleceği açısından çok ama çok önemlidir. Devlet, işlerin doğru yapılmasını kişilerin kendi iradelerine bırakmayarak, bu konuda yönetmelikler yayınlamaktadır. Tüm bunları toplumun faydası için yapmaktadır.

Çalışan Yönetmeliği Bilmez, Vatandaş Bilirse Ne Olur?

Bu durum elbette, çok sık karşılaşılmayan bir durumdur. Ancak, örnekleri de yok değildir. Bu tür durumlarda elbette yönetmeliği bilen ve doğru uygulayan taraf haklı olur ve üstün duruma geçer. Yönetmeliği yanlış, eksik ve hatalı uygulayan taraf ise mahkemede suçlu duruma düşer.

Bu konuya güzel bir örnek olduğunu düşündüğüm bir videoyu aşağıda izleyebilirsiniz.

Yukarıdaki videoda bahsedilen Karayolları Trafik Yönetmeliği için buraya tıklayabilirsiniz.

Yönetmelikte, madde Madde 121/5‘te “(Ek:RG-21/3/2012-28240) Araç kaldırılıp götürülmeden veya götürüldüğü esnada sahibinin gelmesi durumunda trafik idari para cezası karar tutanağı kendisine tebliğ edilmek ve varsa yapılan masraflar ödettirilmek suretiyle sahibine teslim edilir.” ibaresi mevcut.

Doğru işler yapabilmek için doğruyu bilmemiz gerekir. Bunun için de doğru kaynakları bulabilmeliyiz. Yaptığımız işlerle ilgili olarak doğru kaynaklar devletin resmi sitelerinde mevcut olup, yönetmelikler de bu kaynaklardan biridir.