Çocukların Gelişim Takibi ve Persentiller

Şununla paylaş: Yazı İçeriği1 Çocukların Gelişim Takibi2 Persentil3 Persentil Örneklemesi4 Persentilin Yorumlanması4.1 Hangi Persentil Tablosunu Kullanmalıyım?4.2 Persentili Hesaplayabilmek4.2.1 Çocuğunuzun Yaşını Tam Olarak Hesaplayın4.2.2 Ölçtüğünüz Değerler Hangi Persentile Denk Geliyor?4.2.3 Dikkat !4.3 Persentil Değerlendirilirken Genel Yaklaşım5 Persentil Tabloları (Last Updated On: 17 Aralık 2020)Sağlıklı yaşam için vücut ölçülerimizi öğrenerek kendimiz tanımaya çalıştığımız “Sağlıklı Yaşam” bölümünde, çocukların […]

(Last Updated On: 17 Aralık 2020)

Büyüme Eğrileri (Persentiller) ile Çocukların Gelişim Takibini Nasıl Yapabiliriz?

Sağlıklı yaşam için vücut ölçülerimizi öğrenerek kendimiz tanımaya çalıştığımız “Sağlıklı Yaşam” bölümünde, çocukların vücut ölçülerini değerlendirerek onların sağlık durumlarını anlamak için kullanabiliriz. Bu bağlamda çocuklarımızı yetiştirirken en çok merak ettiğimiz konulardan biri olan çocuğumun boyu kısa mı ya da kilosu az mı gibi sorulara cevap bulabilir ve gerçekten bu değerlerde normalden sapma varsa gerekli araştırmaları daha erkenden yaptırabiliriz. Çocukların gelişim takibi , çocukların sağlık durumları için çok değerli ipuçları verebilmektedir. Bu nedenle, çocukların gelişim takibi ve persentiller yazısını okuyarak bu takibi her annenin ve babanın yapabilmesi gerekir

Çocukların Gelişim Takibi

Çocukların gelişim takibi denilince benim aklıma çocukluk dönemimde büyürken annemin beni aynı yaşta olan diğer çocukların boyu ve kilosuyla karşılaştırması geliyor. Çocukların gelişim takibi denilince en temel konu bu karşılaştırmadır aslında. Çoğunuzun annesi, babası da dönem dönem çeşitli şekillerde aynı şeyleri yapmıştır mutlaka. Dünün çocukları da bugün anne baba olunca çocuklarının gelişimini en kolay ve hızlı olarak aynı yaş grubundaki arkadaş, komşu ve akraba çocukları ile kendi çocuklarını karşılaştırarak yapabilmektedirler.

Anne-babalar bu karşılaştırmayı yaparlerken doktorlar çocukların gelişim takibi için ne yapıyorlar diye sorarsanız, cevabım anne-babaların yaptıklarının aynısını yapıyorlar olacaktır. Yani, doktorlar da karşılaştırıyorlar. Tabii ki çok daha bilimsel olarak.

Persentil

Çocukların gelişimi konusuna girince mutlaka karşımıza çıkan persentil kelimesi, çocukların gelişim takibinde çok önemlidir. Persentil kelimesinin kelime anlamı yüzde demek olup, aslında tam olarak anne-babaların göz kararı yapmış oldukları karşılaştırmayı bilimsel hale getiren bir sistemdir. Yani, persentil aslında aynı yaş ve cinsiyetteki 100 çocuğun karşılaştırılması sonucu, gelişimi merak edilen çocuğun hangi yüzdelik dilimde olduğunu gösteren bir karşılaştırma yöntemidir. Bu persentil tablolarının grafiğe dökülmüş hali de bize büyüme eğrilerini vermektedir.

Persentil Örneklemesi

Persentili daha açık olarak anlatmaya çalışırsak, erkeklerden oluşan 100 kişilik sınıftaki çocukların kiloları sıralandığında, kilosu en az olan çocuk 1 persentili gösterir. Yani, çocuklardan en zayıf olan çocuk.Bu zayıf olan çocuk sınıfın %1’lik kısmıdır ve sınıfın %99’u bu çocuktan kiloludur.  Kilosu en fazla olan çocuk ise 99 persentili gösterir. Yani, bu çocuk sınıfın %99’undan daha kiloludur. Sınıftaki kilosu en az olan veya en fazla olan çocukların tam ortasındaki çocuklar ise %50’lik kısmı gösterir ve her ikisi de 50 persentildir. Yani, 50 persentilin altındaki çocuklar sınıfın en zayıf 49 çocuğunu gösterirken, 50 persentilin üstündeki çocuklar ise sınıfın en kilolu 49 çocuğunu göstermektedir.

Persentilin Yorumlanması

Persentilin ne olduğunu anladık ama tam olarak persentil nasıl çocukların gelişim takibi için kullanılabiliyor. Yani, hangi durumlar normal hangi, durumlar anormal nasıl anlayabiliriz? Çocukların gelişim takibi ve persentiller konusunda aşağıdaki açıklamalara göz gezdirebilirisiniz.

Hangi Persentil Tablosunu Kullanmalıyım?

Tanıtım Alanı

Persentil tabloları önceden bir topluluğa göre hazırlanmış tablolardır. Bir topluluğa göre derken bir ilkokul sınıfı için bile persentil tablosu oluşturulabilir. Ancak, persentil tabloları ne kadar çok cocuğu ve bölgeyi içerebilirse o kadar daha iyi olur. Bu nedenle günümüzde ülkelerin bazıları kendi persentil tablolarını oluşturmuş olsa da, yine de tüm dünyadaki her çeşit ırkı ve bölgeyi ihtiva ederek hazırlanan persentil tabloları standardizasyon anlamında çok daha anlamlı olabilmektedir. Persentil tabloları aslında birer kıyaslama tablosudur. Bu nedenle hangi persentil tablosunu kullanırsanız kullanın, çocuğun gelişimi ile ilgili bir fikir elde edeceksinizdir. Ama, bu konuda tüm dünyadan elde edilen verilerin kullanıldığı Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ, WHO) verilerinin kullanılması önerilmektedir.

Persentili Hesaplayabilmek

Bunun için önce çocuğun hangi verisiyle ilgili bilgi almak istediğinizi seçmelisiniz. Yani, kilosunu mu değerlendirmek istiyorsunuz, boyunu mu yoksa vücut kitle indeksini mi? Çocuğunuzun örneğin 6 yaşındaki kız çocuğunuzun kilosunun ne durumda olduğunu merak ediyorsanız, bu durumda öncelikle kızınızı tartın. Elde ettiğiniz kilo değerini 6 yaş kız çocukların kilosu için hazırlanan persentil tablosuyla karşılaştırın. Bunun için hekimsel.com sitesi içerisindeki menü sistemleri yardımıyla ya da direk olarak arama kısmında yapacağınız arama ile istediğiniz persentil tablosuna ulaşabilirsiniz. 6 yaş kız çocuklar için ilgili persentil tablosu 5-10 yaş arası kız çocuklarda ağırlık persentiileri tablosudur. İlgili tabloda çocuğunuzun tam olarak yaşını bulun.

Çocuğunuzun Yaşını Tam Olarak Hesaplayın

Persentil tablolarında çocuğunuzun yaşına göre değişerek kullanılan yaş şekli haftalık veya aylık yaş şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Çünkü, bebeklerin ve çocukların gelişimi çok hızlıdır ve sizin de kolayca şahit olabileceğiniz gibi kısa sürelerde çok hızlı değişimler vücutlarında olabilmektedir. Bunun için, 6 yaş kız çocukları için bulduğunuz persentil tablosunda, karşınıza çıkacak olan aylık yaşı doğru seçmeniz gerekmektedir. Bunun için hekimsel.com’un hesap aracını kullanabilirsiniz.

Tanıtım Alanı

Ölçtüğünüz Değerler Hangi Persentile Denk Geliyor?

Çocuğunuzun tam olarak yaşını hesap aracını kullanarak öğrendikten sonra ilgili tabloda yaş hesapladığınız yaşı bulun. Örneğin 77 aylık olan kızınız için 5-10 yaş arası persentil tablosunda yaş kısmında 77 ay değerini bulun ve karşısında kızınızın tartmış olduğunuz kilosunu ve bu kilonun hangi aralıkta olduğunu bulmaya çalışın. Örneğin 77 aylık kızınız 18.9 kilo ise, tabloda 77 aya denk gelen satırı takip ederek 18.9 kilonun hangi persentil aralığına denk geldiğini bulun. 5-10 yaş kız çocukları  persentil tablosunda 77 ay 18.9 kilo, 18.092 ile 19.048 aralığına yani p15-p25 aralığına denk gelmektedir. Kızınızın yaşına göre kilosu p15 aralığının üstünde olduğu için,  p15-p97 aralığında olan tüm değerler gibi normal olarak değerlendirilir. Yani, yaşına göre kilosu normaldır. Ama, dikkat ederseniz p25’in hemen altına denk gelen bir değerdedir. Yani, kilosu her ne kadar normal aralıklarda olsa da, aynı cins ve yaş grubundaki diğer kızların yaklaşık %75’i ondan daha kiloludur. Kızınız, nerdeyse aynı cins ve yaştaki kızların %24’inden daha kiloludur. Yani, kızınız normal kiloda ama kilosu biraz düşüktür diyebiliriz.

Dikkat !

Ancak, burada dikkat etmeniz gereken sadece bu veriye göre değerlendirme yapmanızın bazen hatalı yönlendirmelere yol açabileceğidir. Kızınızın bir çok vücut değeri başta genetik faktörler olmak üzere bir çok faktörden etkilenirler. Bu nedenle değerlendirmelerde kişilerin anne-babalarının değerleri gibi değerlerinin de göz önünde bulundurulmasında fayda vardır.Yani, yukarıdaki örnekte verilen kız çocuğunun kilo persentili p25’ın altında diye aile bu kız çocuğunu tıka basa yedirerek çocuğunu p90 civarına çıkarmaya çalışmamalıdır.

Persentil Değerlendirilirken Genel Yaklaşım

Çocukların gelişim takibi ve persentiller konusunda, persentil değerleri için genel yaklaşım şu şekildedir.

1 persentil yani p1 : Gelişimin çok kötü olduğunu düşündürtür ve mutlaka bu durumun nedeninin araştırılması gerekir. Mutlaka, doktora başvurmalı.

1-3 persentil arası: Gelişimin kötü olduğunu gösterir ve yine mutlaka nedenin araştırılması gerekmektedir.

3-15 persentil arası: Gelişimin hafif kötü olduğunu gösterir. Araştırılmasında fayda vardır.

15-97 persentil arası: Gelişim normal olarak kabul edilir.

97 persentilin üstü: Gelişimi normalden fazladır ve mutlaka nedeni araştırılmalıdır.

Çocukların, tablolara göre persentilleri p15-p97 arasında ise, çocuğun gelişiminin normal olduğu düşünülür. Ancak, tamamen normal diyebilmek için hekimin başka parametreleri de değerlendirmesi gerekebilir. 

Persentil Tabloları

Persentiller; boy, kilo, baş çevresi, vücut kitle indeksi gibi çeşitli vücut ölçüleri için hesaplanmıştır ve bu hesaplamalar bir tablo veya grafik halinde hazırlanmıştır. Bu konuda ülkelerin kendi tabloları olduğu gibi, tüm dünyadan örneklemeleri içeren Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan boy, kilo, baş çevresi vb gibi değerlere göre değişen tek bir standart persentil tablosu da mevcuttur. Bu tablosunun kullanımı standardizasyon açısından önerilmektedir. Türkiye’de  Dünya Sağlık Örgütü’nün bu tablosuna göre işlem yapılmaktadır. 

Saygılarımla.

Tanıtım Alanı

4 thoughts on “Çocukların Gelişim Takibi ve Persentiller”

  1. Teşekkürler. Peki p15-p97 aralığı hangi kaynağa göre öneriliyor? Birçok yabancı kaynakta p5-p85 arası normal olarak değerlendiriliyor. Neyzi hocanın çalışmasındaysa hangi aralığın neye karşılık geldiği açıkça belirtilmemiş. Yalnızca p5, p15, p25, p50, p75, p85 ve p95 değerleri verilmiş.

    1. Hekimsel.com

      Sizin de belirttiğiniz gibi, bu konuda kesin bir aralık belirtilememektedir. Yazıda da belirtildiği gibi, olağan dışı aralıklar çocukta hastalık olduğunu kanıtlamazlar. Ancak, erken uyarı sistemi gibi kullanılarak, çocuğun durumunu gözlemlemek için kullanılırlar. Ölçümler neticesinde dönem dönem, çocukların persentillerinde anormal değerlerle karşılaşılabilir. Geçirilen enfeksiyonlara veya çeşitli dış etkenlere bağlı olarak dönem dönem anormal olarak değerlendirilebilecek persentil değerleri hastalık şüphesinden ziyade, neden olan durumların çocuğu etkilediğini düşündürür ve tek ölçüm dışında bir kaç ölçümle çocuğun durumunun takip edilmesi gerekir. Ancak, persentil aralığı ne kadar düşükse ve ne kadar yüksekse ve bu durum kalıcı olarak devam ediyorsa, çocuğun sağlık durumu ayrıntılı incelemeye alınabilir. Burada, çocuğun aile özellikleri ve ırkı dışında başka ölçüm değerlerinin de birlikte değerlendirilmesinde de fayda vardır. Yazıda p3 ve altı, p97 ve üstü nedenin mutlaka araştırılması gerektiği aralıklar olarak belirtilmiştir. p3-p15 arası ise, genellikle düzgün beslenemeyen çocuklarda dönem dönem girilebilen aralıktır ve beslenmeyi düzenlemeyle bu aralıktan çocuk kolayca çıkabilir. Yani, mutlaka altta bir hastalık aramayı gerektirmez.

      1. Sorumu yanıtladığınız için sağ olun. Yazdıklarınızdan anladığım kadarıyla büyüme eğrisinin yorumlanması değişebiliyor, yani net bir cevabı yok. O halde başka kaynaklarda da gördüğüm üzere riskin en az olduğu, en sağlıklı sayılabilecek aralık ortanca (medyan) değere yakın p25-75 arası. Bunun biraz üstü ve altı olumsuz görülmese de uç noktalara yaklaştıkça risk artıyor. Örneğin 15. persentildeki birisi için sanırım “sağlıklı zayıf” denilebilir. Bunun altına indiğinde ise büyüme geriliği olabileceği düşünülür ve sebepleri araştırılmak üzere hekime başvurulması gerekir. Tabi bunlar naçizane çıkarımlarım yalnızca 🙂 İyi günler.

Bir yorum yapın.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

!!! Tanıtım Engelleyici Uyarısı !!!

Tarayıcınızda tanıtım engelleyici kullanmaktasınız. Hekimsel.com giderlerini,  hekimsel.com üzerinden yayınlanan tanıtımlardan elde ettiği gelirlerle karşılamaktadır. Hekimsele  destek olmak için bu engelleyiciyi en azından hekimsel için kullanmayınız.

Scroll to Top
Tanıtım Alanı
Bağlantıyı kopyala