Reçete Nedir, Reçeteyi Kim Düzenleyebilir?

Yazının son güncellemesi 25 Mayıs 2024, güncellemeyi yapan Hekimsel.com

Reçete Sözcüğünün Tanımı

Reçetenin tanımı, Türk Dil Kurumu’na göre “Üzerinde doktorun hastası için gerekli gördüğü ilaçlarla, bunların kullanılış biçimleri yazılı olan kâğıt”  biçimindedir. Reçete, tıp doktorunun hastasına sunduğu yazılı önerilerdir. Türkçe karşılık olarak da “önerem” sözcüğü reçete yerine kullanılabilir. Em, Türkçede ilaç anlamındadır. Önerem ise, ilaç önerisi olarak güzel bir Türkçe karşılık olabilmektedir. Ancak, günümüzde yöntembilimin gelişmesine bağlı olarak öneremlerin kağıt dışında başka ortamlarda da oluşturulduğu göz ardı edilmemelidir. Ülkemizde, öneremler artık sayısal ortamda e-reçete olarak da düzenlenebilmektedir. Doğal olarak, bu durum yukarıdaki tanımı eksik kılmaktadır. Reçete (önerem), tıp doktorunun hastası için gerekli gördüğü ilaçların, bunların kullanılış biçimlerinin, belirtildiği yazılı ya da sayısal olarak düzenlenmiş belge olmaktadır. Böylece, tanımı güncel durumla ilgili olarak biraz daha genişletmiş olduk.

Öneremi Kim Düzenler?

Tanımdan da anlaşılacağı üzere, reçetedeki en önemli nokta belki de biz tabipler için, “doktorun hastası için gerekli gördüğü” söylemi olmaktadır. Reçeteyi yalnızca tabip düzenleyebilmektedir. Reçete, hastanın kendisi için gerekli gördüğü ilaçları kapsamaz ve kapsamamalıdır. Çünkü, reçeteyi oluşturan tabipdir, sorumluluğu da tabibin üzerindedir.

Reçetede Neler Olmalı?

Reçetede olması gereken bazı kısımlar vardır. Bu kısımların reçetede olması ana koşuldur. Bu kısımlar:

• Hastanın adı, soyadı
• Reçete tarihi
• Hastanın tanısı
• Gerek görülen ilaçların adları ve kullanım önerileri
• Hekimin adı, soyadı
• Hekimin diploma bilgileri
• Hekimin imzası

Bunlar bir reçetede olması kesin gereken bilgilerdir. Bu bilgilerin yanı sıra şunlar da eklenebilmektedir.

• Protokol numarası (Kurumlarca geri ödeme yapılacağı durumlarda kesin gereklidir.)
• Hastanın kimlik numarası (Karışılıkları engeller.)
• Reçetenin düzenlendiği saat
• Hastanın cinsiyeti ve yaşı
• Hastanın güvencesi
• Sağlık kurumunun / tabibin telefon numarası

Başkasının Reçeteye Karışma Yetkisi Var Mı?

Reçete, tabibin kendi düzenlediği belgedir. Bu belge düzenlenirken tabip güncel tıp bilimini uygular. Tabip kendi yargısını gösteren bu belgeyi imzasıyla onaylar. Onaylamasıyla da reçetenin tüm sorumluluğunu üstlenmektedir. Sayısal ortamda düzenlenen reçeteler için de aynı durum söz konusudur. Tüm sorumluluğun onaylayan kişide olduğu bir belgeye kimsenin karışma yetkisi olamaz. Reçete hastanın değil tabibindir. Tabip istemedikçe reçeteyi değiştirmez. Güvenmediğiniz bir reçete varsa, reçetedeki ilaçları kendi sorumluluğunuzda almayabilirsiniz ama bu kadar. Reçete konusunda başka bir yetkiniz yoktur.

Reçetedeki İlaçlar Nereden Alınır?

Tabibin reçetesindeki ilaçları hastanın kullanmak istemesi durumunda, hasta ilaçları eczaneden alabilmektedir. Eczanedeki görevliler, ilaçlar kutulanmış biçimdeyse, kullanım biçimlerini belirterek hastaya verebilmektedirler. Eğer, yapılması gereken bir ilaçsa, eczacı ilacı yaparak hastaya ulaştırır.

Reçetedeki İlaçların Sağlanmasından Tabip Sorumlu Mudur?

Genel olarak, tabibin yazdığı ilaçların sağlanması hastanın veya yakınının sorumluluğundadır. Tabibin bu konuda sorumluluğu yoktur. Tabip, önerdiği ilaçları kişiye belgeli bir biçimde (reçete) vermekle sorumludur. Kişilerin güvencesinin olup olmaması ya da ilaçların hastanın güvencesince ödenip ödenmemesi tabiple ilgili bir konu değildir. Reçetedeki ilaç ülkede bulunamayan bir ilaçsa, bu durum ayrı tutulmalıdır. Böyle bir durumda, ilacın eczanelerde bulunmadığı tabibe bildirilmelidir. Tabip, bu durumu göze alarak reçetesini yeniden düzenleyebilmektedir.

Hastanın Alım Gücü

Tabip, reçeteyi düzenlerken öncelikle hastanın sağlık durumunu göze alır. Düzenlenen reçetedeki ilaçlar, hastanın en iyi biçimde iyileşmesine yönelik olarak reçetelendirilir. Hastanın alım gücüne ya da güvencesinin ödeme yapma durumuna göre ilaç reçetelendirilmez. Hekim için, hastanın sağlık durumu önemlidir. Ancak, hastanın alım gücünün düşük olması hastanın ilaçlara erişimini engelliyorsa bu durum hastanın sağlığını da olumsuz etkiler. Bu durumda sivil toplum örgütlerinden destek istenebilir.

Sosyal Güvence ve Reçeteler

Ülkemizde devlet tarafından desteklenen çok geniş bir sosyal güvence ağı vardır. Sosyal Güvenlik Kurumu olarak adlandırılan bu kurum (SGK) kendi güvencesi altında olan kişilerin sağlık giderlerini belli koşullarda karşılamaktadır. SGK dışında kimi özel kurumların veya güvence ortaklıklarının da sağlık güvenceleri vardır. Ancak, az önce söz ettiğimiz gibi bu konuda SGK, Türkiye’de en geniş sağlık güvencesini sunan kurumdur.

Sağlık Güvencesi Olmayan Hasta, Reçete Bedelini Kendi Karşılar.

Sağlık güvenceniz yoksa size düzenlenen reçeteyi kendiniz karşılarsınız. Gerekli durumlarda sivil toplum örgütlerinden destek alınabilir.