CoronaVac Aşısı ve Türkiye’de Uygulanımı

[responsivevoice_button voice=”Turkish Male” buttontext=”Yazıyı Dinle”]

CoronaVac aşısı, Sinovac adlı Çin ortaklığı tarafından üretilmekte olan bir korona aşısı türüdür.

Covid-19 Yeryüzü Salgını İçin Zayıflatılmış COVID-19 Aşısı (CoronaVac) Uygulama Kuralları

Aşı Uygulaması

• Aşılar, bir düze (doz) içeren, kullanıma uygun küçük aşı kabında (flakon), basaryayarsız (enjektörsüz) olarak sunulmaktadır.
• Uygulama, ölçünlü aşı basaryayarı (standart aşı enjektörü) ile yapılmalıdır.
• Bir düze içeren küçük aşı kabı, kullanılmadan önce iyice çalkalanmalıdır. Ayrıca,1 düze (doz) 0,5 ml’dir.
• Aşı, 18 yaş ve üzerindekilere, 0,5 ml olarak 90° açıyla, kas içine (intramusküler) uygulanmalıdır.
• Ayrıca, aşı sonrası istenmeyen etki izlemi için, aşının sol koldan uygulanması yeğlenmelidir.
• Başka aşıların öncesinde, sonrasında veya onlarla birlikte uygulanmasının, aşının bağışıklığı üzerine etkisinin araştırıldığı çalışma yoktur.
• Korona aşısı, inaktif aşılarla en az 2 hafta arayla uygulanmalıdır.
• Ayrıca, COVID-19 aşılamasıyla, canlı aşılar arasındaysa, en az dört hafta süre bırakılması uygundur. Ancak, kuduz ve tetanos aşısı gibi, olay sonrası uygulanması gereken aşılarla, aralıksız uygulanmaktadır.
• Aşı kişiye oturur durumdayken uygulanmalıdır.
• Uygulamadan sonra, olası aşırı tepkiler (alerjik reaksiyonlar) açısından kişi bilgilendirilmelidir. Bu nedenle, kişi 15 dakika süresince sağlık kurumundan ayrılmamalıdır. Ancak, öncesinde aşırı tepki öyküsü (allerji hikayesi) olanlarsa, 30 dakika boyunca kurumdan ayrılmamalıdır. Ayrıca, sonraki dönemde de herhangi bir yan etki gelişiminde, en yakın sağlık kuruluşuna başvurması söylenmelidir.
• Aşı uygulaması öncesinde, kesinlikle karebilgi (karekod) okutulmalıdır. Aşı uygulanan kişiye ait bilgiler “AŞILA” uygulamasına erişilerek kaydedilecektir.
• COVID-19 aşılarının uygulanması sonrasında, erken ve geç istenmeyen etkilerin ortaya çıkması olasıdır. Ancak, Halk Sağlığı Yönetim Sistemi (HSYS), Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (AHBS) veya Halk Sağlığı Bilgi Sistemi (HBYS) üzerinden bunlar bildirilmektedir.

CoronaVac Aşı Süreci

Zayıflatılmış COVID-19 Aşısı (CoronaVac);

• 18 yaş ve üzerindeki kişilere, dört hafta arayla, birer düze olarak, toplam iki düze uygulanacaktır.
• Ayrıca, aşının her iki düzesi de özdeş aşı ile uygulanmalıdır.
• Etkin COVID-19 hastasına aşı uygulanmamaktadır. .COVID-19 geçirmiş (PCR +) kişilere aşı uygulanmamaktadır.
• Aşı uygulanmasından önceki 10 gün içerisinde COVID-19’luyla ilişmiş kişilere aşı uygulanmamaktadır.
• Covid-19 aşısının gebelere uygulanabilmesi ile ilgili yeterli veri yoktur. Ancak, aşı, hastalığı ağır geçirmesi öngörülen gebelere, kendi istekleri ile uygulanmaktadır. Ayrıca, aşının ilk üç ayda uygulanmaması yeğlenmektedir.
• Ayrıca, aşının emzirme döneminde uygulanmasına yönelik de veri bulunmamaktadır. Ancak, aşı, hastalığı ağır geçirme olasılığı olan emzirenlere, kendi istekleriyle uygulanmaktadır.
• Kontrolsüz epilepsi ve Guillain-Barre Sendromu, transvers myelit gibi enfeksiyonla ve aşıyla artabilen sinirsel (nörolojik) hastalık tanısı bulunanlara, kendilerini izleyen uzman yaşatbilgece, aşılama onamı verilebilmektedir.
• Aşı, dört hafta ara ile birer düze olmak üzere toplam iki düze olarak uygulanmalıdır.
• Ancak, trombositopeni ve kanama bozukluğu olan kişilerde, kas içi uygulama kanamaya neden olabilmektedir.

CoronaVac Aşısının Uygulanmaması Gereken Durumlar

• Aşı içeriğine karşı aşırı tepki (allerji/anaflaksi) öyküsü.
• Aşının ilk düzesi sonrasında çok aşırı tepki (anaflaksi) öyküsü varlığında ikinci düze uygulanmamalıdır.

Aşının Ertelenmesi Gereken Durum (Geçici Kontrendikasyon)

• 38°C ve üzerinde ateşi olan kişilerde,
• Henüz kesin tanı konulamamış iveğen (akut) durumlarda,
• 6 ay içinde PCR + olmuş biçimde, korona geçirmiş olma durumunda,
• Ayrıca, süreğen (kronik) sayrılıkların, iveğen atakları sırasında aşı uygulanmamalıdır.

Açılan Aşının Kullanım Süresi

COVID-19 aşısı (CoronaVac), küçük aşı kabı açıldıktan hemen sonra uygulanmalıdır.

Soğuk Zincir

Zayıflatılmış COVID-19 Aşısı (CoronaVac);

• Donmaya ve gün ışığına duyarlıdır. Aşının donmamasına özen gösterilmelidir. +2-+8 °C’de saklanmalıdır.
• Ayrıca, aşı, dolabın herhangi bir sırasında saklanabilmektedir.
• Ancak, aşı dolabı özelliği bulunmayan derin dondurucu dolaplarda ise, dolap iç duvarına değmeyecek ve üfleme oyuklarının önünde olmayacak biçimde, üstten ikinci sırada ve sıranın kapağa yakın tarafında saklanması yeğlenmelidir.
• Dolap içerisinde donma göstergesi bulunmalıdır.

Zayıflatılmış COVID-19 Aşısı (CoronaVac) Uygulaması Denetimleri 1

• Aşı uygulamaları belirlenen günde, önceden buluşma belirlenerek yürütülür.
• Ayrıca, bekleme yerinde bulunacak kişilerin yüz örtülerinin uygun biçimde takılı olması gerekmektedir. Toplumsal uzaklığın korunmasına özen gösterilmelidir.
• Aşılama uygulamaları süresince aşı odası sık sık havalandırılmalıdır.
• Her sabah ve gün içinde düzenli aralıklarla aşı odasında temizlik ve dezenfeksiyon yapılmalıdır.
• Aşılama için kullanılacak ürünler (aşı basaryayarı, pamuk, atık kutusu, adrenalin) son kullanma süresi ve yeterlilik açısından denetlenmelidir.
• COVID-19 hastalığına ilişkin önlemlere uygun olarak sağlık çalışanı, sağlıksal yüz örtüsü ve yüz koruyucu/gözlük takar.
• Ayrıca, aşı uygulama odasına kişiler birer birer alınır.

Denetimler 2

• Aşılama için kuruma başvuran kişinin buluşma günü olup olmadığı denetlenmelidir.
• Aşı uygulaması sırasında yüz örtüsü uygun biçimde takılı olmalıdır.
• COVID-19 geçirene ise aşı uygulanmamalıdır. (6ay boyunca)
• Etkin COVID-19 hastasına aşı uygulanmamalıdır.
• Kişinin aşı yapılmaması gereken durumları sorgulanmalıdır.
• Eğer kişi ikinci düzenin (dozun) uygulanması için geliyor ise, ilk doz aşısının hangi aşı ile yapıldığı değerlendirilmelidir. (Aşının her iki dozu da özdeş aşı ile uygulanmalıdır).
• Kişinin son bir ay içerisinde diğer aşılarla aşılanma durumu değerlendirilmelidir.
• Mevsimsel influenza, pnömokok, meningokok ve başka zayıflatılmış aşılar uygulanmış ise en az iki hafta geçmiş olmalıdır.
• Canlı aşılar uygulanmış ise, en az dört hafta geçmiş olmalıdır.
• Kuduz ve tetanos aşısı gibi aşılarla arasında bir sürenin geçmesine gerek duyulmamaktadır.

Denetimler 3

• Kişi oturur durumda olmalıdır.
• Yapılan işlemler AŞILA uygulaması üzerinden girilmelidir.
• COVID-19 aşısı (CoronaVac), buzdolabında/aşı dolabında bulunduğu sıradan alınmalıdır.
• Aşı, ATS’de okutularak aşının uygunluk durumu denetlenmelidir.

Denetimler 4

• COVID-19 aşı (CoronaVac) kabının dış görünümü denetlenmelidir.
• Basaryayarın, ölçünlü aşı basaryayarı, koruyucu kabının yırtık olup olmadığı denetlenmelidir.
• Aşı uygulaması yapıl
• Bir düzelik CoronaVac aşı kabının içerisindeki aşının bütünü (0,5 ml), basaryayara çekilmelidir. Çeker çekmez bekletmeden uygulanmalıdır.
• Aşı omuza (deltoid kasa) 90°lik açı ile kas içine uygulanmalıdır.
• Uygulamadan sonra kişiye gerekli önerilerde bulunulmalıdır.
• Aşı uygulandıktan sonra; bir sonraki buluşma günü (dört hafta sonra) olacağı konusunda bilgilendirilmelidir.

Denetimler 5

• Aşı kişiye oturur durumdayken uygulanmalıdır.
• Aşı uygulamasından sonra olası aşırı tepki (alerjik) durumları için kişi bilgilendirilmelidir. Kişi 15 dakika süresince sağlık kurumundan ayrılmamalıdır. Aşırı tepki öyküsü olan kişiler 30 dakika süresince sağlık kurumundan ayrılmamalıdır. Daha sonraki dönemde de herhangi bir yan etki gelişiminde en yakın sağlık kuruluşuna başvurması söylenmelidir.
• İki aşı uygulaması arasında oda havalandırılmalıdır.
• Kişiye aşı uygulandıktan ve kişi aşı odasından çıktıktan sonra, bir sonraki kişi odaya alınmalıdır.
• Aşı uygulamalarının gün içinde sona ermesinden sonra oda havalandırılmalıdır.
• Gün sonu yığım denetimi yapılmalıdır.
• Aşı uygulamalarının gün içinde sona ermesinden sonra odanın döşeme yüzeyi temizlenmelidir.